Current projects
NCN: OPUS 26
Jak działa narcystyczny umysł? Zrozumieć tendencyjności poznawcze w narcyzmie
Principal investigator: Marcin Zajenkowski
Read more about this project in English
How does the narcissistic mind work? In this project, we examine the association between trait narcissism and cognitive functioning. Nowadays, narcissism is often investigated as a subclinical personality trait that varies between people. In the research literature two major forms of narcissism are distinguished – grandiose and vulnerable. They both share some feature, such as self-concetration, entitlement and antagonism, however, they differ in many respects. Grandiose narcissism is characterized by social boldness, unrealistically positive self‐views, self-enhencement, high self-esteem and high approach motivation. Vulnerable narcissism reflects low self‐esteem, social withdrawal, insecurity, hostility and high avoidant motivation. The research on cognitive functioning in narcissism is scarce. The review of the existing research literature on cognitive processes in narcissism suggests that each form of narcissism is associated with distinct cognitive tendencies. Specifically, grandiose narcissists show a bias towards stimuli that are positive and refer to agentic attributes. Thus, grandiose narcissists manifest increased approach motivation for positive-agentic information.
In other words, their mind is set on mode ‘explore and conquer’. Vulnerable narcissists tend to focus on negative information and have difficulties disengaging attention from negative/threatning stimuli. Thus, they are hypervigilant and ruminate negative information. In other words, their mind is set on mode ‘beware and monitor’. Additionally, we suggest that the cognitive biases might be fueled by narcissists’, at least in grandiose type, poor metacognitive abilities and confirmation bias. In line with this argumentation, we propose potential interventions that might reduce biases of narcissists.
In the project we plan six studies that will examine cognitive functioning of people with different levels of grandiose and vulnerable narcissism and six cognitive areas: attention, cognitive scope, memory, problem solving and intelligence. Within each study we will create two independent groups. One group will perform the task in ‘regular’ conditions, while in the other group we plan interventions to reduce the cognitive biases in narcissism (especially grandiose). The project might provide evidence about unique cognitive profiles of grandiose and vulnerable narcissism, suggesting that both traits reflect partially distinct phenotypic expressions of narcissism.
Read more about this project in Polish
Jak działa umysł narcystycznej osoby? Prezentowany projekt podejmuje zagadnienie związków pomiędzy cechą narcyzmu a funkcjonowaniem poznawczym. Współcześnie, narcyzm jest często badany jako cecha osobowości, którą, w różnym nasileniu, posiadają ludzie. W literaturze psychologicznej wyróżnia się dwa główne rodzaje narcyzmu: wielkościowy i wrażliwy. Obie formy narcyzmu łączy koncentracja na sobie, roszczeniowość i antagonizm, natomiast różni kilka innych charakterystyk. Narcyzm wielkościowy wiąże się ze społeczną śmiałością, wysoką samooceną, nadmiernie pozytywnym wizerunkiem siebie i wysoką motywacją dążeniową. Narcyzm wrażliwy charakteryzuje lęk, niska samoocena, wrogość i nadwrażliwość na ocenę innych. Badania nad poznawczym funkcjonowaniem osób o wysokich poziomach narcyzmu wielkościowego i narcyzmu wrażliwego były rzadko podejmowane. Jednakże, istniejące wyniki badań skłaniają do kilku wniosków.
Po pierwsze, system poznawczy osób o wysokim narcyzmie wielkościowym powinien wiązać się z tendencją do aktywnego i wybiórczego poszukiwania informacji na własny temat o pozytywnym i sprawczym charakterze (np. ‘jestem inteligentny’, ‘jestem liderem’). Innymi słowy, umysł takich osób nastawiony będzie na tryb: „eksploruj i podbijaj”. Natomiast umysł osób o wysokim narcyzmie wrażliwym, skłania ich do nadmiernej czujności wobec negatywnych informacji na własny temat oraz ruminowania („przeżuwania” poznawczego) tych informacji. System poznawczy osób z wysokim narcyzmem wrażliwym działa w trybie ‘bądź czujny i monitoruj środowisko’. Jedną z przyczyn tendencyjności poznawczej, przynajmniej w przypadku narcyzmu wielkościowego, mogą być gorsze zdolności meta poznawcze. Osoby o wysokim narcyzmie (wielkościowym) mają tendencję do widzenia się w lepszym świetle, niż są w rzeczywistości. Można powiedzieć, że są nastawieni na błąd konfirmacji – poszukiwania informacji zgodnych z ich przekonaniami (pozytywnymi i sprawczymi). W projekcie zaplanowano interwencje, które mają sprawdzić w jakim stopniu da się zredukować tendencyjność umysłową osób narcystycznych.
W projekcie zaplanowano sześć badań, które podejmują zagadnienie związków pomiędzy narcyzmem wielkościowym i wrażliwym oraz pięcioma obszarami poznawczymi: uwagą, zakresem poznawczym, pamięcią, stylem rozwiązywania problemów i inteligencją. Ponadto, w każdym badaniu stworzono dwa warunki. W pierwszym warunku badani będą wykonywali zadanie poznawcze bez dodatkowej interwencji, natomiast w drugim warunki sprawdzone zostanie na ile błędy poznawcze występujące wśród osób o wysokim narcyzmie da się zredukować. Efektem projektu będzie systematyczne zbadanie funkcjonowania poznawczego osób narcystycznych oraz ujęcie specyfiki narcyzmu wielkościowego i wrażliwego. Dodatkowo, wyniki mogą pokazać na ile tendencyjność umysłowa jest stała a na ile można ją zredukować.
NCN: PRELUDIUM BIS
Hormonalne podłoże narcyzmu u kobiet: Rola estradiolu podczas cyklu owulacyjnego
Principal investigator: Marcin Zajenkowski
Read more about this project in English
In most societies, hierarchical structures exist where individuals at the top tend to enjoy more advantages compared to those lower down the hierarchy. However, people vary in their level of concern for their position within this social hierarchy. One important personality characteristic that influences the pursuit of status is narcissism, particularly the grandiose form. Grandiose narcissism is characterized by a strong drive to attain high status and a belief in one’s superiority over others. The current project aims to identify a hormonal factor associated with these narcissistic tendencies. Previous studies focused almost entirely on men, testing the relationship between narcissism and testosterone. It has been suggested that for women, the levels of estradiol – not testosterone – are likely to correlate with narcissism. However, this hypothesis has not been tested yet. Therefore, in this study, we hypothesize that narcissism in women would be associated with higher levels of estradiol.
Grandiose narcissism is considered multidimensional, comprising two dimensions: agentic narcissism and antagonistic narcissism. Agentic narcissism is characterized by overly inflated self-views, feelings of grandio sity, an excessive sense of entitlement, and the tendency for self enhancement and self-promotion to gain admiration from others. Antagonistic narcissism reflects a self-defensive tendency aimed to protect the threatened ego and manifests in the devaluation of others, aggressiveness, and a desire to see others fail. A recent study conducted with a relatively large sample of men has shown that among the dimensions of grandiose narcissism, only agentic narcissism (but not antagonistic) was positively associated with testosterone levels tested from blood.
We expect to find an association of estradiol with both the stable trait of narcissism (agentic dimension) as well as a temporary state of (agentic) narcissism during the ovulatory phase of the menstrual cycle. Additionally, we will assess the behavioral, cognitive, and motivational expressions of narcissism and estradiol. Specifically, we plan to examine participants’ views, motivational tendencies, and cognitive functioning. Our study will employ a longitudinal design, with multiple assessments of a group of women during different phases of the menstrual cycle to capture varying estradiol levels. Natural fluctuations in ovarian hormones across the menstrual cycle allow for noninvasive studies of the psychological correlates of estradiol.
Read more about this project in Polish
Zrozumienie narcyzmu ma ważne implikacje zarówno dla badaczy, jak i dla społeczeństwa. W planowanym badaniu będziemy analizowali hormonalne podstawy narcyzmu. Dotychczasowe badania skupiały się prawie wyłącznie na mężczyznach, testując związek między narcyzmem a testosteronem. Zasugerowano, że u kobiet poziom estradiolu – a nie
testosteronu – jest prawdopodobnie związany z narcyzmem. Jednak ta hipoteza nie została jeszcze przetestowana. Dlatego w ramach tego projektu przypuszczamy, że narcyzm u kobiet będzie wiązać się z wyższymi poziomami estradiolu. Niedawne wyniki badań sugerują, że narcyzm jest wielowymiarowym konstruktem.
Najbardziej prototypowym jest narcyzm wielkościowy, który obejmuje dwa podwymiary: narcyzm sprawczy i narcyzm antagonistyczny. Narcyzm sprawczy charakteryzuje się nadmiernie wyolbrzymionym postrzeganiem siebie, uczuciem wielkości, nadmiernym poczuciem uprawnienia i tendencją do autowaloryzacji oraz autopromocji, aby zdobyć uznanie innych. Narcyzm antagonistyczny odzwierciedla tendencję obronną skierowaną na ochronę zagrożonego ego i manifestuje się w deprecjacji innych, agresywności i pragnieniu
widzenia porażki innych. Spodziewamy się znaleźć związek estradiolu zarówno z trwałą cechą narcyzmu (wymiarem sprawczym), jak i z chwilowym stanem narcyzmu (wymiarem sprawczym) w trakcie cyklu owulacyjnego. Ponadto zbadamy zachowania, funkcje poznawcze i motywacyjne związane z narcyzmem i estradiolem. Planujemy zbadać poglądy uczestników, tendencje motywacyjne oraz funkcjonowanie poznawcze
NCN: PRELUDIUM BIS
The origins of narcissism in children: the importance of parents overestimating intelligence experimental studies
Principal investigator: Marcin Zajenkowski
Read more about this project in English
There is a growing interest in narcissism understood as a personality trait that varies between people. Numerous studies have explored its structure, and emotional and social consequences, however, the origins of narcissism are still poorly understood. The existing evidence supports social learning theory according to which children are likely to grow up to be narcissistic when their parents overvalue them, that is when their parents see them as more special and more entitled than other children. However, previous studies examined the relatively general beliefs of parents and did not compare these beliefs with the objective abilities of their children.
In the current project, we will examine parents’ beliefs about their children in one particular domain – intelligence. We hypothesize that the origins of narcissism are partly related to parental overestimation of their children’s intelligence. This does not mean that there might be other sources of narcissism, however, we expect that parents’ beliefs in the domain of intelligence are one of the factors shaping narcissistic traits. The planned studies (correlational and longitudinal) will not only establish a link between parents’ beliefs about their children’s intelligence and the development of narcissistic personality but also may shed some light on the origins of gender differences in both self-assessed intelligence and narcissism.
Study 1 will have a cross-sectional nature and its main aim would be to validate measures as well as to examine the factor structure of narcissism in children.
Study 2 will have a longitudinal design, we will assess parents’ beliefs, children’s narcissism, self-esteem, and objective intelligence in three 6-mo waves. We plan to compare parents’ views with objectively measured intelligence of their children. This will establish the level of accuracy of parents’ estimations and the degree to which they perceive their children in a distorted way. We will compare various domains, including agentic (e.g., leadership) and communal (e.g., friendliness). This could show the relative importance of intelligence in the parental belief system across domains.
Read more about this project in Polish
Narcyzm zyskuje obecnie coraz większą popularność w psychologii. Najczęściej jest ujmowany jako cecha osobowości, którą ludzie posiadają w mniejszym lub większym nasileniu. Trzonem narcyzmu jest nadmierne skupienie na sobie, roszczeniowość i antagonizm w stosunku do innych. Wiele badań w ostatnich latach podejmowało zagadnienie związków cechy narcyzmu z funkcjonowaniem społecznym i emocjonalnym, jednakże, jak do tej pory mało wiadomo na temat genezy narcyzmu. Jedno z badań ujawniło, że narcyzm u dzieci rozwijał się częściej jeżeli rodzice przeceniali swoje dzieci i uważali, że ich dzieciom wolno więcej. Innymi słowy, uważali własne dziecko za „dar od Boga dla ludzkości”.
W niniejszym projekcie sprawdzone zostaną bardziej specyficzne przekonania rodziców, związane z inteligencją ich dzieci. Dotychczasowe badania na dorosłych pokazują, że nierealistyczna i nadmiernie pozytywna ocena inteligencji jest ważnym czynnikiem budującym samoocenę osób z wysokim narcyzmem. Wykazano również eksperymentalnie, że pozytywna informacja zwrotna na temat inteligencji podnosi chwilowy stan narcyzmu. Przypuszczalnie, przecenianie inteligencji własnych dzieci powinno wiązać się ze wzrostem
narcyzmu.
W badaniu podłużnym przetestowane zostaną przekonania rodziców, narcyzm dzieci oraz rzeczywisty poziom inteligencji dzieci. Przekonania rodziców na temat inteligencji ich dzieci mogą być jednym ze źródeł wysokiej cechy narcyzmu.
NCN: SONATA 17
Do negative emotions enhance or inhibit aggression? The role of negative emotionality in narcissistic anger and aggression: correlational, narrative, and experimental studies
Principal investigator: Oliwia Maciantowicz
Read more about this project in English
Most recent research places the narcissism-anger link in a new light, showing that negative emotionality may play an essential role in explaining differences between different narcissism traits. Those studies have shown that neuroticism is a mediator of anger – vulnerable narcissism connection and suppressor in the anger–grandiose narcissism relation.
This project will investigate such effects by examining aggressive behavior itself. The research will be carried out on representative samples, enabling the generalization of results. A mixed-methods approach will be used: correlational study (questionnaire-based), narrative interviews, and laboratory experiments.
The project will address several research questions:
(1) Will the role of negative emotionality in the relationship between various features of narcissism and anger replicate across different psychological concepts and social groups?
(2) Can these effects be found in narratives of highly narcissistic individuals describing experiences of anger and aggression?
(3) Is it possible to experimentally observe these effects by manipulating negative emotions?
The planned studies will provide further evidence for the importance of differentiating between grandiose and vulnerable narcissism and show how negative emotionality may play different roles in the expression of anger and aggression. Specifically, how can one’s susceptibility
to negative emotions enhance or suppress anger and aggression depending on the narcissistic trait one exhibits? It is suspected that negative emotionality and negative emotions will increase anger and aggression for vulnerable narcissism. For grandiose narcissism, the opposite is expected: negative emotionality and negative emotions may
decrease anger and aggression. This has never been studied before, although negative emotions, especially anxiety, are linked to aggression.
This project will give new insights on the possible role of situations inducing negative emotions (other than frustration or ego threat) in triggering aggressive behavior. A deeper understanding of anger and aggressive behaviors is still needed. This project will explain how narcissistic individuals process negative emotions and how it
influences aggressive behavior, both provoked and unprovoked.
Read more about this project in Polish
Narcyzm łączony jest z zachowaniami agresywnymi i łatwością do wyrażania gniewu nie tylko w potocznym rozumieniu tego zjawiska. Współczesne badania pokazują, że narcyzm rzeczywiście, istotnie wiąże się zarówno z tendencjami do częstszego odczuwania emocji gniewu, jak i z zachowaniami agresywnymi. Jak się okazuje związek narcyzmu z gniewem i agresywnymi zachowaniami nie jest tak oczywisty, jak mogłoby się wydawać. Ten związek został przedstawiony w nowym świetle,
poprzez badania pokazujące, że to negatywna emocjonalność może odgrywać istotną rolę w radzeniu sobie z gniewem w narcyzmie.
Na przestrzeni ostatnich lat badania wykazały, że neurotyczność wyjaśnia, zapośrednicza relację gniewu z narcyzmem, zachowując się inaczej w przypadku różnych narcystycznych cech. Jak się okazuje, wysoka neurotyczność najprawdopodobniej odpowiada za tendencję do odczuwania gniewu w narcyzmie wrażliwym, a w narcyzmie wielkościowym hamuje owe tendencje.
Niniejszy projekt zbada te efekty w odniesieniu nie tylko do gniewu rozumianego jako cecha osobowości, ale również, analizując same zachowania agresywne. Badania będą prowadzone na reprezentatywnych próbach, co umożliwi uogólnienie wyników. Zastosowane zostaną trzy różne metody badawcze: badanie korelacyjne (kwestionariuszowe), wywiady narracyjne oraz eksperymenty laboratoryjne.
Projekt odpowiada na kilka pytań badawczych:
1. Czy pośrednicząca lub tłumiąca rola negatywnej emocjonalności w relacji między różnymi cechami narcyzmu a gniewem będzie się replikowała w różnych koncepcjach psychologicznych i grupach społecznych?
2. Czy efekty te można odnaleźć w narracjach osób wysoce narcystycznych, opisujących doświadczenia związane z gniewem i agresją?
3. Czy możliwe jest eksperymentalne zaobserwowanie tych efektów poprzez manipulowanie negatywnymi emocjami?
Planowane badania pokażą, w jaki sposób skłonność do negatywnych emocji może wzmacniać lub tłumić agresję w zależności od tego, jaką cechę narcystyczną przejawia dana osoba. Projekt pozwoli na nowe spojrzenie na możliwą rolę sytuacji wywołujących lęk, smutek bądź odrazę w wyzwalaniu zachowań agresywnych. Niniejszy projekt wyjaśni, w jaki sposób osoby narcystyczne przetwarzają negatywne emocje i jak to wpływa na przejawiane przez nie zachowania agresywne, zarówno te sprowokowane, jak i niesprowokowane.
NCN: OPUS 21
Subjective intelligence as a construct associated with self-enhancement and narcissistic superiority
Principal investigator: Marcin Zajenkowski
Read more about this project in English
In everyday language, we often use words associated with intelligence such as “smart”, or “stupid” which typically mean “better” or “worse”. Indeed, intelligence is a substantial predictor of various outcomes that lead to life success. However, not only our actual level of cognitive ability but also what we think about intelligence plays an important role in our lives. Intelligence has become a central concept in modern society, and subjectively assessed intelligence (SAI) was found to be associated with higher well-being and academic achievements (Howard & Cogswell, 2018), but also as a factor used to threaten someone’s self-esteem (e.g. stereotype threat). One of the reasons for this fact might stem from
how people understand and use the concept of intelligence: to increase their self-confidence and to belittle others, which, in turn, might result in positive feelings.
The current project investigates the hypothesis that the lay concept of
intelligence is primarily associated with self-enhancement, narcissistic superiority, and increased well-being. It explores four areas of SAI. First, it examines the nature of such beliefs. Second, it explores why narcissism is the strongest correlate of SAI and how it differs from other determinants of SAI. Moreover, various processes of biased perception of intelligence are examined along with their potential interactions with determinants. Third, it examines the sources of the narcissistic aspects in SAI. Finally, it explores the possible reduction of biased perception and the consequences of adequate estimation of intelligence.
In the current project, six studies are planned from four areas.
Area 1: Nature of beliefs about intelligence.
The goal of this set of studies is to explore whether the lay concepts of intelligence contains narcissistic elements. Study 1 will test whether the positive feedback about IQ test performance increases narcissism. Study 2 will examine the emotional contexts in which people use terms related to intellect.
Area 2: Determinants and processes.
This set of studies will examine individual differences determining SAI and their interaction with specific processes. Study 3 will examine the effects of ego quieting on positive bias in SAI. Study 4 will investigate whether self-affirmation reduces the SAI negative bias in neurotics and boosts SAI in individuals with high honesty-humility.
Area 3. Source of the Narcissistic Aspect in SAI.
Study 5 will examine the level of testosterone as a potential biological correlate of SAI.
Area 4: Consequences of bias reduction.
Study 6 will have a longitudinal design. Over a few weeks, students will solve several intelligence tests and receive feedback about their performance. We expect that this training will have an effect on SAI’s accuracy. Moreover, we will explore a potential transfer of this training into other academic areas – whether students can accurately estimate a grade they will get for an exam.
The results of the project might shed light on such phenomena as why intelligence is so desirable in society, why (low) intelligence is considered a threat by some people, what are the origins of narcissism and what is the nature of gender differences in SAI.
Read more about this project in Polish
Jeżeli przywołamy z pamięci sytuację, w której byliśmy rozgniewani na kogoś, jest duża szansa, że nasze uczucia wyrażaliśmy przy pomocy słów związanych z (niską) inteligencją, takich jak „głupek”, „idiota”. Z drugiej strony, jesteśmy otoczeni przedmiotami, które są „mądre” lub „inteligentne”. Język związany z intelektem stał się więc istotną częścią
naszych codziennych doświadczeń. Długa tradycja badań nad inteligencją wspiera przekonanie, że zdolności poznawcze są ważnym czynnikiem determinującym wiele sfer życia, takich jak sukces w pracy i szkole, lepsze zdrowie, czy dłuższe życie. Jednakże, wiele badań wskazuje, że nie tylko rzeczywisty poziom naszych zdolności, ale również to co myślimy o inteligencji ma znaczenie dla naszego życia. Sugeruje się, że zdolności poznawcze stały się istotnym pojęciem w naszym społeczeństwie a subiektywnie szacowana inteligencja wykazuje związki z wysokim dobrostanem psychicznym, pewnością siebie, czy osiągnięciami
akademickimi, ale również jako czynnik, który może zagrażać czyjejś samoocenie (np. zjawisko zagrożenia stereotypem). Jednym z powodów tego stanu rzeczy może być to, jak ludzie rozumieją i używają pojęcia inteligencji: aby zwiększyć pewność siebie i umniejszyć innych, co, w efekcie, podnosi ich pozytywne odczucia.
Głównym celem niniejszego projektu jest weryfikacja hipotezy, że potoczne koncepcje inteligencji są głównie związane z narcystyczną wyższościowością i dążeniem do stawiania siebie w lepszym świetle. W projekcie zaplanowano sześć badań związanych z czterema szerokimi obszarami subiektywnej inteligencji i jej powiązań z narcystycznym odczuciem wyższościowości. W pierwszym obszarze, projekt sprawdza jaka jest natura takich przekonań, badając np. czy pozytywna informacja na temat inteligencji zwiększa poziom narcyzmu.
Po drugie, projekt sprawdza dlaczego narcyzm jest cechą najsilniej związaną z subiektywną inteligencją i jak różni się od innych determinant związanych z subiektywnie ocenianą inteligencją.
Ponadto, projekt bada związki cech osobowości z różnymi procesami, takimi jak wyciszanie ego lub afirmacja siebie.
Po trzecie, w projekcie zaplanowano zbadanie żródeł narcystycznego aspektu przekonań na temat inteligencji poprzez sprawdzenie czy wiążą się one z poziomem testosteronu.
Wreszcie, projekt sprawdza konsekwencje redukcji tendencyjnego, narcystycznego i nazbyt optymistycznego spostrzegania własnej inteligencji.
Completed projects
NCN: PRELUDIUM 14
Cognitive and socio-emotional correlates of religiosity – the role of mentalization and empathy
Principal investigator: Paweł Łowicki
NCN: PRELUDIUM 13
The role of cognitive control in the relationship between two types of narcissism and anger and hostility: experimental and longitudinal studies
Principal investigator: Oliwia Maciantowicz
NCN: OPUS 12
Anger and cognition. Exploring relationships and mechanisms in psychometric and experimental studies.
Principal investigator: Marcin Zajenkowski
NCN: OPUS 7
Cognitive regulation of processes connected with antisocial personality traits: the role of intelligence, working memory and cognitive control.
Principal investigator: Marcin Zajenkowski